- text
આજે 13 એપ્રિલે બ્રિટિશ સરકારના ઘૃણાસ્પદ કૃત્યને 103 વર્ષ પૂર્ણ
રોલેટ એક્ટના વિરોધમાં 30 માર્ચ અને 6 એપ્રિલ, 1919ના રોજ પંજાબમાં લોકોએ હળતાલ પાડી. અમૃતસરની સ્થિતિ અંકુશ બહાર ગઈ છે તેમ લાગતા તેમને લશ્કરના હવાલે કર્યું. 13 એપ્રિલ, 1919 વૈશાખી (પાક લણણીનો દિવસ)ના દિવસે સાંજે 4-30 વાગ્યે જલિયાંવાલા બાગમાં શહીદોને અંજલી આપવા અને નેતાઓ ડૉ. કિચલું અને ડૉ. સત્યપાલની ધરપકડનો વિરોધ કરવા એક સભાનું આયોજન કરવામાં આવેલ હતું. આ સભા ગેરકાયદેસર હોવાની જાહેરાત કર્યા વિના અને કશીયે પૂર્વ ચેતવણી આપ્યા વિના અંધાધૂંધ ગોળીબાર કરવાનો ઓર્ડર જનરલ ડાયરે આપ્યો. જેમાં હજારો લોકોની કત્લેઆમ કરવામાં આવી હતી. અને આઝાદીની લડતની સૌથી ગોઝારી ઘટના જલિયાંવાલા બાગ હત્યાકાંડ બની ગયો.
ભારતના ઈતિહાસમાં 13 એપ્રિલ, 1919નો દિવસ કાળા અક્ષરે લખાયેલો છે, આ દિવસે દેશમાં આવો નરસંહાર થયો હતો જ્યારે મહિલાઓ, બાળકો અને વૃદ્ધો સહિત નિઃશસ્ત્ર ભારતીયો પર ગોળીઓ વરસાવી હતી. 13મી એપ્રિલ, 1919ના રોજ જલિયાવાલા બાગમાં હજારો લોકો એકઠા થયા તે એક દુ:ખદ દિવસ હતો. આજે બુધવારે બ્રિટિશ સરકારના આ ઘૃણાસ્પદ કૃત્યને 103 વર્ષ પૂરા થયા. જલિયાંવાલા બાગ હત્યાકાંડની કહાની આજે 103 વર્ષે પણ ધ્રુજાવી દે તેવી છે
હત્યાકાંડ પહેલા
‘1919ની શરૂઆતમાં રોલેટ એક્ટથી ભારતીયોમાં ખાસ કરીને પંજાબ પ્રદેશમાં ગુસ્સો અને અસંતોષની સ્થિતિ સર્જાઈ હતી. અમૃતસરમાં અગ્રણી ભારતીય નેતાઓની તે શહેરમાંથી ધરપકડ કરવામાં આવી હતી અને 10 એપ્રિલના રોજ હિંસક વિરોધ ફાટી નીકળ્યો હતો, જેમાં સૈનિકોએ નાગરિકો પર ગોળીબાર કર્યો હતો, ઇમારતો લૂંટી હતી અને સળગાવી હતી, અને ઘણા વિદેશી નાગરિકોને ગુસ્સે ભરાયેલા ટોળાઓ દ્વારા માર્યા ગયા હતા. બ્રિગેડિયર જનરલ રેજિનાલ્ડ એડવર્ડ હેરી ડાયરની આગેવાની હેઠળ કેટલાય ડઝન સૈનિકોની ટુકડીને વ્યવસ્થા પુનઃસ્થાપિત કરવાનું કામ સોંપવામાં આવ્યું હતું, જેણે જાહેર મેળાવડા પર પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો.
- text
જલિયાવાલા બાગ હત્યાકાંડનો દિવસ
13 એપ્રિલની બપોરે, જલિયાવાલા બાગમાં ઓછામાં ઓછા 10,000 પુરુષો, સ્ત્રીઓ અને બાળકોની ભીડ એકઠી થઈ. આ મેદાનમાં પ્રવેશવાનો એક જ રસ્તો હતો, જ્યારે ચારે બાજુ ઉંચી દિવાલો હતી. અહીં કેટલાક લોકો જાહેર મેળાવડા પર પ્રતિબંધનો વિરોધ કરી રહ્યા હતા, તો કેટલાક આસપાસના વિસ્તારમાંથી બૈસાખીના તહેવારની ઉજવણી કરવા માટે ભેગા થયા હતા. જ્યારે જનરલ ડાયરને આ વાતની જાણ થઈ તો તે પોતાના સૈનિકો અને હથિયારો સાથે ત્યાં પહોંચી ગયા. ત્યાં પહોંચીને તેણે કંઈપણ વિચાર્યા વગર દરવાજો ઘેરી લીધો અને બંધ કરી દીધો. પછી એવું બન્યું કે જેની માત્ર કલ્પના જ કોઈની આત્માને હચમચાવી નાખે. કોઈપણ ચેતવણી આપ્યા વિના અને તેમાંથી કેટલા દોષિત હતા અને કેટલા નિર્દોષ હતા તે ધ્યાનમાં લીધા વિના, જનરલ ડાયરના કહેવાથી, સૈનિકોએ ભીડ પર ગોળીબાર કર્યો.
એવું કહેવાય છે કે તે સમયે સેંકડો રાઉન્ડ ગોળીબાર કરવામાં આવ્યો હતો જ્યાં સુધી તેઓનો દારૂગોળો ખતમ ન થયો. આ દિવસે કેટલા લોકો મૃત્યુ પામ્યા તેની કોઈ નિશ્ચિત સંખ્યા નથી, પરંતુ સરકારી આંકડાઓ અનુસાર, જનરલ ડાયર અને તેના સૈનિકોએ 379 લોકોને માર્યા હતા અને લગભગ 1,200 લોકોને ઘાયલ કર્યા હતા. ગોળીબાર બંધ કર્યા પછી, જનરલ અને તેના સૈનિકો ઘાયલોને પાછળ છોડીને પાછા ફર્યા. એવું કહેવાય છે કે જ્યારે ગોળીઓ ચલાવવામાં આવી રહી હતી, ત્યારે લોકો પોતાનો જીવ બચાવવા માટે કૂવામાં કૂદી પડ્યા હતા અને ઘણા લોકોએ પોતાનો જીવ બચાવવા માટે દિવાલ પર કૂદવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો.
- text
